ایفای ناروا چیست ؟ تبعات قانونی و نکات مهم در این زمینه با گروه وکلای چینوت
تملک مال بدون سبب قانونی
اشخاص زمانی مالکیت مشروع و قانونی بر اموال و دارایی را دارند که به سبب قانونی و مشروع مالک شده باشند. حال این سبب قانونی می‌تواند بر مبنای قرارداد باشد یا بر مبنای غیرقرارداد باشد. به عنوان مثال در خصوص سبب قراردادی، شخص به موجب فروش مال خود، ثمن معامله به حساب ایشان واریز می‌شود. در مورد سبب غیرقراردادی بطور مثال شخص به فرد دیگری با تصادفی که رخ داده است خسارتی وارد کرده است که بایستی خسارت را جبران بنماید.
اشتباه در ایفای تعهد
زمانی که شخص در حقیقت بدهکار است اما بجای اینکه این بدهی خود را به شخص طلبکار اداء کند بطور اشتباه به شخص دیگری اداء می‌کند. به عنوان مثال شهرام مبلغ 1 میلیون تومان به شهره بدهکار است اما به دلیل اشتباه در درج شماره حساب، 1 میلیون تومان به حساب شهبد واریز می‌کند. در این حالت ایفا به صورت ناروا است و بایستی شهبد اقدام به عودت مبلغ واریزی کند.
اداء شدن دین و پرداخت دوباره آن
در صورتی که مثلاً شهرام در واقع به شهبد بدهکار است. اما بدهی او توسط شهره پرداخت شده است، ولی دوباره شهرام اقدام به ایفای تعهد کند با عنایت به اینکه موضوع بدهی توسط شهره از بین رفته است؛ شهبد در انتقالی که توسط شهرام به منصه ظهور رسیده است هیچ حقی دارا نمی‌باشد.
دعوای مربوطه نسبت به ایفای ناروا
توجه شود که همواره ایفای ناروا در قالب وجه و مبلغ نمی‌باشد. گاهی اوقات جنسی به اشتباه تحویل شخص ثالث می‌شود. که در این حالت ثالث الزام به عودت جنس دارد. اگر شخص ثالث از عودت استنکاف کند. بایستی دادخواست به خواسته الزام به انتقال مال منقول در یکی از دفاتر خدمات قضایی به ثبت برسد. چنانچه ایفای ناروا در قالب وجه باشد دادخواست به خواسته مطالبه وجه بایستی به ثبت برسد. در هر صورت توصیه می‌شود ابتدا از طریق اظهارنامه اقدام شود. و زمانی که ثالث قصد عودت نداشته باشد آن هنگام طرح دعوی حقوقی در محاکم قضایی صورت گیرد.
تأثیر آگاهی یا عدم آگاهی انتقال‌گیرنده
در حالتی که شخص از عدم استحقاق خود به موجب ایفای ناروا مطلع نباشد. شخص انتقال‌دهنده نمی‌تواند طبق قانون، اجرت‌المثل ایام تصرف را از شخص انتقال‌گیرنده دریافت کند. اما اگر شخص انتقال‌گیرنده از عدم استحقاق خود باخبر باشد بایستی تا زمانی که مال تحت تصرف او می‌باشد اجرت‌المثل ایام تصرف را پرداخت بنماید.
ماده 265 قانون مدنی در باب ایفای ناروا
طبق ماده مزبور، اصل بر عدم تبرع است. با این توضیح که هنگامی که شخصی اقدام به اعطای مالی می‌کند اصل بر این است که غیرمجانی است و به سبب تعهد یا اسباب دیگر به انتقال مال نائل شده است. بنابراین اگر فرد در باب ایفای ناروا به شخص دیگری مالی بدهد می‌تواند به دلیل اصل عدم تبرع نسبت به بازپس‌گیری مال خویش اقدام کند. و شخص مقابل نمی‌تواند ادعا کند که این انتقال بر مبنای هدیه و هبه بوده است و این گفته خلاف اصل است و نیاز به اثبات دارد.
تلف شدن مال مورد انتقال در جهت ایفای ناروا
شخصی که مالی بدون سبب قانونی به وی منتقل شده است. در صورت عدم آگاهی و تلف شدن مال، مسئولیتی نخواهد داشت. اما در مقابل، اگر به ناروا بودن مال آگاهی داشته باشد و از استرداد آن جلوگیری کند. حتی اگر در اثر قوه قاهره نیز مال نابود شود. در این صورت نیز مسئولیت جبران خسارت را بر عهده دارد و بایستی تمام خسارات به بار آمده را طبق قانون جبران کند.
مستندات قانونی ایفای ناروا برای استناد در لایحه دفاعیه در محاکم چیست؟
مواد مختلفی را می‌توان در این باب اظهار داشت ولی مواد 301 ، 302 و 303 قانون مدنی مشخصاً در باب ایفای ناروا اشاره کرده است.